Μια νέα συνοριακή διάβαση αλλάζει σελίδα στην Ιστορία

Ο σταθμός Νυμφαίας-Μακάζα γκρεμίζει το ορεινό «τείχος» της Ροδόπης που χώριζε για δεκαετίες Ελλάδα και Βουλγαρία.

Του Σταύρου Τζίμα /ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Η νέα μεθοριακή διάβαση Νυμφαίας - Μακάζα Βουλγαρίας, που θα δοθεί σε κυκλοφορία τη Δευτέρα 9 Σεπτεμβρίου. Είναι το έκτο, κατά σειρά, οργανωμένο μεθοριακό πέρασμα των ελληνοβουλγαρικών συνόρων.

Τη Δευτέρα 9 Σεπτεμβρίου, οι περιφερειάρχες Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης Αρης Γιαννακίδης και του Κίρτζαλι της Βουλγαρίας Biser Nikolov θα δώσουν στην κυκλοφορία τη νέα συνοριακή διάβαση Νυμφαίας - Μακάζα, διά της οποίας «γκρεμίζεται» οριστικά το ορεινό «τείχος» της Ροδόπης, που χώριζε τις δύο χώρες. Εντός δε του φθινοπώρου θα πραγματοποιήσουν και τα επίσημα εγκαίνια οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Βουλγαρίας.

Εφεξής, έξι οργανωμένα μεθοριακά περάσματα, σε Προμαχώνα Σερρών, Εξοχή Δράμας, Θέρμες Ξάνθης, Νυμφαία Ροδόπης, Κυπρίνο και Ορμένιο Εβρου, θα εξυπηρετούν τη μετακίνηση ανθρώπων και διακίνηση αγαθών ανάμεσα στις δύο χώρες και θα ενώνουν τη Βόρεια Ελλάδα με τις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης.

Τα σύνορα του μίσους και της καχυποψίας, εξελίσσονται σε αναπτυξιακό άξονα για μια επί πολλές δεκαετίες λησμονημένη από το κέντρο γεωγραφική περιφέρεια. Εως και το 1989 η οριογραμμή της Ροδόπης, ήταν το απροσπέλαστο διαχωριστικό με το «Σιδηρούν Παραπέτασμα», τα συρματοπλέγματα του οποίου απαγόρευαν κάθε επικοινωνία μεταξύ των δύο γειτόνων. Πάνοπλοι φρουροί, ναρκοπέδια, κατάσκοποι, δαιδαλώδη οχυρωματικά έργα (Ρούπελ, Νυμφαία), ακόμα και αμερικανονατοϊκοί πύραυλοι Τίμιος Τζων με πυρηνικές κεφαλές και βαρύ πυροβολικό μεγάλου βεληνεκούς από ελληνικής πλευράς και SS 19 του Συμφώνου της Βαρσοβίας στο βουλγαρικό έδαφος, συγκροτούσαν μια χαλύβδινη «αμυντική ασπίδα», έτοιμη αν χρειαστεί, για γενικότερους γεωπολιτικούς λόγους της εποχής, να λειτουργήσει και ως επιθετικό «δόρυ» του ενός εναντίον του άλλου. Ολα αυτά σε μια μολυβένια ατμόσφαιρα ιστορικών εθνοτικών παθών και διεκδικήσεων και τροφοδοτούμενης ψυχροπολεμικής αντιπαλότητας των δύο στρατιωτικο-οικονομικών συνασπισμών. Γενεές ολόκληρες μεγάλωσαν στη Μακεδονία και τη Θράκη, αλλά και στη Βουλγαρία, με τα φοβικά σύνδρομα των συνόρων. Κανείς δεν έφτανε στη μεθόριο της Ροδόπης, του Μπέλες ή του Φαλακρού στη Δράμα εάν δεν ήταν εφοδιασμένος με έγγραφο-διαβατήριο για να περάσει τις περιβόητες μπάρες του στρατού. Ούτε Βούλγαρος τολμούσε να πλησιάσει στα σύνορα γιατί κινδύνευε με τυφεκισμό…

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον αβεβαιότητας, δυσπιστίας και αόρατου τρόμου, σοβαρές επενδυτικές δραστηριότητες θεωρούνταν αδιανόητες σε μια περιοχή που τις αναζητούσε σαν το «νερό την έρημο». Τώρα, μετά την ένταξη το 2007 της Βουλγαρίας στην Ε.Ε. μια κοσμογονία συντελείται στην περιοχή, σε όλα τα επίπεδα. Τα σύνορα έπεσαν για να αποδειχθούν οι ένθεν κακείθεν φοβίες «πουκάμισο αδειανό». Κανείς Βορειοελλαδίτης δεν συνδέει την κάθοδο κάθε χρόνο εκατομμυρίων Βουλγάρων στις ελληνικές παραλίες και αγορές με ύπουλη επέλαση του «πανσλαβισμού», μόνιμο ιστορικό άγχος της περιοχής.

Κανένας Βούλγαρος δεν αισθάνεται -βλέποντας τους Ελληνες να ανοίγουν επιχειρήσεις στο Σαντάνσκι και τη Σόφια ή να ψωνίζουν στα παζάρια και να γεμίζουν τα ρεζερβουάρ των αυτοκινήτων- ότι διεισδύουν οι «παμπόνηροι ιμπεριαλιστές σατανάδες», για να αλώσουν το βουλγαρικό έθνος.

Αυτή τη νέα εποχή στις σχέσεις και την αναπτυξιακή συνεργασία των δύο πλευρών έρχονται να διευκολύνουν συνοριακές διαβάσεις, όπως αυτή στη Νυμφαία ή και οι προηγούμενες. «Θα μας συνδέσει με μια ενδοχώρα άνω των 30 εκατ. ανθρώπων. Η απόσταση Κομοτηνή - Σόφια θα περιοριστεί στις τρεις ώρες και θα συνδεθούμε με τον οδικό άξονα που συνδέει το Ελσίνκι με την Αλεξανδρούπολη. Αν η δίοδος αυτή άνοιγε πριν από δυο μήνες, θα είχαμε εκατό φορές περισσότερους τουρίστες φέτος στην περιοχή μας», λέει στην «Κ» ο κ. Γιαννακίδης. «Πέρα από τις όποιες στρεβλώσεις που αφορούν το παρεμπόριο, η δίοδος είναι υψίστης σημασίας», προσθέτει.

«Ονειρο δεκαετιών για τους ανθρώπους της περιοχής», χαρακτηρίζει από την πλευρά του το άνοιγμα της διάβασης και ο περιφερειάρχης του Κίρτζαλι.

Οι φορείς της περιοχής μελετούν σχέδια αξιοποίησης των αξόνων για τη μεταφορά προϊόντων των αγορών της Ανατολικής Ευρώπης από τα λιμάνια της Μακεδονίας και Θράκης, προϊόντα που σήμερα διακινούνται μέσω των στενών του Βοσπόρου προς τη Μεσόγειο. Ωστόσο, τοπικοί σύλλογοι και επιμελητήρια εκφράζουν φόβους ενίσχυσης του παρεμπορίου. Για να ανοίξει η συγκεκριμένη δίοδος, χρειάστηκε να ξεπεραστούν στο παρασκήνιο ακόμα και διπλωματικοί δισταγμοί που έχουν να κάνουν με το ότι ένθεν κακείθεν του ορεινού όγκου της Ροδόπης ζουν συμπαγείς μουσουλμανικοί πληθυσμοί, με δομές που επηρεάζονται σημαντικά, αν όχι καθοδηγούνται, από κέντρα στην Τουρκία.